กลุ่มดาว
กลุ่มดาว คือ กลุ่มของดาวฤกษ์ ที่สามารถเชื่อมต่อกันเป็นรูปร่างต่าง ๆ ตามแต่จินตนาการในอวกาศสามมิติ. ส่วนใหญ่แล้ว ดาวฤกษ์ในกลุ่มดาวเดียวกันที่เราเห็นอยู่ใกล้กันบนทรงกลมฟ้า ไม่ได้มีความเกี่ยวข้องกัน และห่างไกลกันมากในอวกาศ. กลุ่มดาวอย่าง "ไม่เป็นทางการ" ที่เป็นที่รู้จักกันอย่างกว้างขวาง แต่ไม่ได้รับการรับรองโดยนักดาราศาสตร์หรือสหพันธ์ดาราศาสตร์สากล เรียกว่า ดาวเรียงเด่น (asterism) ตัวอย่างเช่น กระบวยใหญ่
คนไทยรู้จักและตั้งชื่อกลุ่มดาวอยู่บ้าง แต่ไม่ทั่วทั้งทรงกลมฟ้า ส่วนใหญ่เป็นกลุ่มดาวที่มีดาวฤกษ์สว่างเป็นสมาชิก และมักใช้คำว่า "ดาว" นำหน้า เช่น ดาวจระเข้ ดาวเต่า ดาวไถ ดาวโลง เป็นต้น
ประวัติกลุ่มดาว
ในยุคกรีกโบราณ, นอกจากกลุ่มดาวจักรราศี 12 กลุ่ม, ทอเลมีได้แสดงรายการกลุ่มดาวอีก 36 กลุ่ม. รายชื่อกลุ่มดาวในปัจจุบัน ส่วนหนึ่งตกทอดมาจากกรีกโบราณ ที่เพิ่มเข้ามาใหม่เป็นกลุ่มดาวที่เติมลงในช่องว่างระหว่างกลุ่มดาวของทอเลมี. กลุ่มดาว 12 กลุ่ม ในซีกฟ้าใต้ ไม่สามารถมองเห็นได้จากกรีซ จึงตั้งชื่อโดยนักเดินเรือชาวดัตช์ ปีเตอร์ ดีร์กโซน ไกเซอร์ (Pieter Dirkzoon Keyser) และ เฟรดริก ดี เฮาต์มัน (Fredrick de Houtman) ในปลายศตวรรษที่ 16
กลุ่มดาวโบราณบางกลุ่มถูกยกเลิกไป เช่น กลุ่มดาว Quadrans Muralis ซึ่งปัจจุบันอยู่ในพื้นที่ของกลุ่มดาวคนเลี้ยงสัตว์ แต่ยังหลงเหลือร่องรอยในชื่อของ ฝนดาวตกควอดแดรนต์, กลุ่มดาวเรืออาร์โก (Argo Navis) มีขนาดใหญ่มาก ภายหลังจึงถูกแบ่งออกเป็นกลุ่มดาวใหม่ 3 กลุ่ม ได้แก่ กลุ่มดาวกระดูกงูเรือ กลุ่มดาวท้ายเรือ และกลุ่มดาวใบเรือ
ชื่อดาวฤกษ์
นอกเหนือจากชื่อสามัญ เช่น ดาวซีริอัส ดาวบีเทลจุส ดาวรวงข้าว ดาวฤกษ์ส่วนใหญ่ในท้องฟ้ามีชื่อเรียกตามระบบการเรียกชื่อดาวที่พบบ่อยอยู่ 2 ระบบ คือ ของโยฮันน์ บาเยอร์ (เบเยอร์) ใช้อักษรกรีกตามด้วยชื่อกลุ่มดาว เช่น ดาวแอลฟาคนครึ่งม้า และระบบการเรียกของ จอห์น แฟลมสตีด ที่ขึ้นต้นด้วยตัวเลขแล้วตามด้วยกลุ่มดาว เช่น ดาว 61 หงส์. ส่วนดาวแปรแสงมีระบบการเรียกต่างออกไป คือ ขึ้นต้นด้วยอักษรโรมันตัวนำ เช่น ดาวอาร์อาร์พิณ (RR Lyrae)
รายชื่อกลุ่มดาวเรียงตามอักษรละติน
สหพันธ์ดาราศาสตร์สากล (อังกฤษ: The International Astronomical Union - IAU) ได้แบ่งกลุ่มดาวบนท้องฟ้าเป็น 88 กลุ่ม = 89 พื้นที่ แต่ละกลุ่มมีเขตแดนอย่างชัดเจน (กลุ่มดาวงูแบ่งเขตแดนเป็นฝั่งตะวันออกและตะวันตกของกลุ่มดาวคนแบกงู
- กลุ่มดาวแอนดรอเมดา Andromeda
- กลุ่มดาวเครื่องสูบลม Antlia
- กลุ่มดาวนกการเวก Apus
- กลุ่มดาวคนแบกหม้อน้ำ (กลุ่มดาวกุมภ์) Aquarius
- กลุ่มดาวนกอินทรี Aquila
- กลุ่มดาวแท่นบูชา Ara
- กลุ่มดาวแกะ (กลุ่มดาวเมษ) Aries
- กลุ่มดาวสารถี Auriga
- กลุ่มดาวคนเลี้ยงสัตว์ Boötes
- กลุ่มดาวสิ่ว Caelum
- กลุ่มดาวยีราฟ Camelopardalis
- กลุ่มดาวปู (กลุ่มดาวกรกฎ) Cancer
- กลุ่มดาวสุนัขล่าเนื้อ Canes Venatici
- กลุ่มดาวสุนัขใหญ่ Canis Major
- กลุ่มดาวสุนัขเล็ก Canis Minor
- กลุ่มดาวแพะทะเล (กลุ่มดาวมกร) Capricornus
- กลุ่มดาวกระดูกงูเรือ Carina
- กลุ่มดาวแคสซิโอเปีย (กลุ่มดาวค้างคาว) Cassiopeia
- กลุ่มดาวคนครึ่งม้า Centaurus
- กลุ่มดาวซีฟิอัส Cepheus
- กลุ่มดาวซีตัส (กลุ่มดาววาฬ) Cetus
- กลุ่มดาวกิ้งก่าคะมีเลียน Chameleon
- กลุ่มดาววงเวียน Circinus
- กลุ่มดาวนกเขา Columba
- กลุ่มดาวผมเบเรนิซ Coma Berenices
- กลุ่มดาวมงกุฎใต้ Corona Australis
- กลุ่มดาวมงกุฎเหนือ Corona Borealis
- กลุ่มดาวนกกา Corvus
- กลุ่มดาวถ้วย Crater
- กลุ่มดาวกางเขนใต้ Crux
- กลุ่มดาวหงส์ Cygnus
- กลุ่มดาวโลมา Delphinus
- กลุ่มดาวปลากระโทงแทง Dorado
- กลุ่มดาวมังกร Draco
- กลุ่มดาวม้าแกลบ Equuleus
- กลุ่มดาวแม่น้ำ Eridanus
- กลุ่มดาวเตาหลอม Fornax
- กลุ่มดาวคนคู่ (กลุ่มดาวเมถุน หรือดาวโลง) Gemini
- กลุ่มดาวนกกระเรียน Grus
- กลุ่มดาวเฮอร์คิวลีส Hercules
- กลุ่มดาวนาฬิกา Horologium
- กลุ่มดาวงูไฮดรา Hydra
- กลุ่มดาวงูไฮดรัส Hydrus
- กลุ่มดาวอินเดียนแดง Indus
- กลุ่มดาวกิ้งก่า Lacerta
- กลุ่มดาวสิงโต (กลุ่มดาวสิงห์) Leo
- กลุ่มดาวสิงโตเล็ก Leo Minor
- กลุ่มดาวกระต่ายป่า Lepus
- กลุ่มดาวคันชั่ง (กลุ่มดาวตุลย์) Libra
- กลุ่มดาวหมาป่า Lupus
- กลุ่มดาวแมวป่า Lynx
- กลุ่มดาวพิณ Lyra
- กลุ่มดาวภูเขา Mensa
- กลุ่มดาวกล้องจุลทรรศน์ Microscopium
- กลุ่มดาวยูนิคอร์น Monoceros
- กลุ่มดาวแมลงวัน Musca
- กลุ่มดาวไม้ฉาก Norma
- กลุ่มดาวออกแทนต์ Octans
- กลุ่มดาวคนแบกงู Ophiuchus
- กลุ่มดาวนายพราน (กลุ่มดาวไถ) Orion
- กลุ่มดาวนกยูง Pavo
- กลุ่มดาวม้าบิน Pegasus
- กลุ่มดาวเพอร์ซิอัส Perseus
- กลุ่มดาวนกฟีนิกซ์ Phoenix
- กลุ่มดาวขาตั้งภาพ Pictor
- กลุ่มดาวปลา (กลุ่มดาวมีน) Pisces
- กลุ่มดาวปลาใต้ Pisces Austrinus
- กลุ่มดาวท้ายเรือ Puppis
- กลุ่มดาวเข็มทิศ Pyxis
- กลุ่มดาวตาข่าย Reticulum
- กลุ่มดาวลูกธนู Sagitta
- กลุ่มดาวคนยิงธนู (กลุ่มดาวธนู) Sagittarius
- กลุ่มดาวแมงป่อง (กลุ่มดาวพิจิก) Scorpius
- กลุ่มดาวช่างแกะสลัก Sculptor
- กลุ่มดาวโล่ Scutum
- กลุ่มดาวงู Serpens
- กลุ่มดาวเซกซ์แทนต์ Sextans
- กลุ่มดาววัว (กลุ่มดาวพฤษภ หรือดาวธง) Taurus
- กลุ่มดาวกล้องโทรทรรศน์ Telescopium
- กลุ่มดาวสามเหลี่ยม Triangulum
- กลุ่มดาวสามเหลี่ยมใต้ Triangulum Australe
- กลุ่มดาวนกทูแคน Tucana
- กลุ่มดาวหมีใหญ่ (กลุ่มดาวจระเข้) Ursa Major
- กลุ่มดาวหมีเล็ก Ursa Minor
- กลุ่มดาวใบเรือ Vela
- กลุ่มดาวหญิงสาว (กลุ่มดาวกันย์) Virgo
- กลุ่มดาวปลาบิน Volans
- กลุ่มดาวสุนัขจิ้งจอก Vulpecula
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น